Rokenberg (Rockenberg, Rokembarg, Rokembark, Rokemberg) Kasper h. własnego (zm. 1462), doktor dekretów, scholastyk krakowski, rektor Uniw. Krak. Pochodził z krakowskiej rodziny patrycjuszowskiej, matka była z domu Weynrich. Był bratem mieszczanina krakowskiego Hieronima i Barbary, żony 1. v. kupca krakowskiego Jerzego Orienta, 2. v. księcia raciborskiego Mikołaja (zm. 1452). Przez siostrzenicę spowinowacony był z Jakubem Obulcem, podczaszym krakowskim. Nie wiadomo kiedy otrzymał szlachectwo. Jan Długosz, znający R-a osobiście, określa go (w r. 1448) jako szlachcica herbu pół orła i trzy róże białe umieszczone na czerwonym polu; informację tę podaje również późniejszy siedemnastowieczny kopiariusz dokumentów dotyczących kolegiaty w Nowym Sączu (może za Długoszem).
R. w r. 1416 rozpoczął studia na Uniw. Krak., w r. 1420 (koło 26 V) został promowany na bakałarza, mistrzostwo na Wydziale Artium uzyskał w r. 1422. Kontaktu z uczelnią nie zerwał; chociaż brak zachowanych przekazów nie pozwala śledzić jego kariery naukowej, to uzyskany przed 11 X 1447 stopień bakałarza dekretów, a przed r. 1453 licencjat prawa kanonicznego wskazują, że podjął dalsze studia na Wydziale Prawa i pomyślnie je zakończył. Trzykrotnie, w l. 1457, 1459, 1460 był wybierany na rektora Uniw. Krak.
Przed r. 1426 R. otrzymał święcenia kapłańskie i został prebendariuszem kościoła Św. Marcina w Wiślicy; prebendę tę zamienił na probostwo kościoła paraf. Św. Małgorzaty w Nowym Sączu, opróżnione przez rezygnację Wacława, poprzedniego plebana. Dn. 6 X 1426 Zbigniew Oleśnicki, bp krakowski, polecił wikariuszom kościoła Św. Małgorzaty w Nowym Sączu wprowadzić R-a w posiadanie tejże prebendy. Dn. 28 VIII 1434 pierwszy raz został wymieniony jako kanonik kapituły katedralnej wrocławskiej; był jednym z grona siedmiu kanoników tejże kapituły pochodzących z Królestwa Polskiego, jako kanonik wrocławski rezydował chyba tylko w l. 1439–43. Dn. 17 I 1439 we Wrocławiu był świadkiem kupna przez Tomasza Strzępińskiego kodeksu „Dekretów” Gracjana, ofiarowanego później Kolegium Artystów Uniw. Krak. W czerwcu 1439, 22 i 28 VI 1440 odbierał od archidiakona opolskiego zebrane przez niego świętopietrze; być może był subkolektorem diecezji wrocławskiej. Jako pleban nowosądecki R. zamówił u malarza krakowskiego Mikołaja wykonanie malowideł ściennych w izbie kominkowej, głównej sali 1 piętra i w innych budowlach plebańskich. Zamówienie zostało wykonane w r. 1439, ale jeszcze 31 V 1441 nie uiścił za nie zapłaty w wysokości 10 grzywien.
Od r. 1446 R. był zajęty sprawą podniesienia kościoła Św. Małgorzaty w Nowym Sączu do rangi kolegiaty. Dekret erekcyjny wydał Z. Oleśnicki 4 X 1448; kolegiata powstała z połączenia parafii Św. Małgorzaty w Nowym Sączu i parafii wiejskiej w Podegrodziu, liczyła 4 prałatury, 4 kanonie gremialne, 8 wikariatów. R. został prepozytem tejże kolegiaty. W związku z tym, R., już wcześniej, zwrócił się do papieża Mikołaja V z prośbą o dyspensę i zezwolenie na łączenie beneficjów. Miał wtedy świeżo utworzoną prepozyturę kolegiaty Św. Małgorzaty w Nowym Sączu, określoną jako główne beneficjum, kanonikat z prebendą w kapitule wrocławskiej oraz dwie altarie: św. Mateusza w katedrze krakowskiej i św. Krzyża w kolegiacie nowosądeckiej. Dyspensę papieską otrzymał 11 X 1447 na pięć lat, a po ponownych staraniach 2 V 1449 na całe życie.
Po śmierci Jana Elgota (24 VIII 1452) R. otrzymał scholasterię krakowską, o którą zabiegał również Tomasz Strzępiński. Z tytułem scholastyka R. wymieniony jest w aktach kapituły krakowskiej w r. 1453, a 30 VII t.r. jako świadek w dokumencie Z. Oleśnickiego, przyjmującym klasztor kanoników regularnych w Mstowie wraz z konwentem pod jurysdykcję biskupów krakowskich. R. brał też udział w organizowaniu i erygowaniu kościoła paraf. p. wez. Św. Stanisława we wsi Biskupiec, a w wystawionych wtedy przez biskupa krakowskiego dokumentach (3 i 4 X 1453) wymieniony jest z godnością scholastyka. Jednakże posiadanie przez R-a scholasterii było zagrożone na skutek działań Mikołaja z Gnojnika, który w Rzymie uzyskał prowizję na to beneficjum, powołując się na fakt, że przed J. Elgotem scholasteria krakowska należała do beneficjów zastrzeżonych rozdawnictwu papieskiemu. Sprawa ta w Kurii rzymskiej toczyła się w l. 1453–55, oprócz Z. Oleśnickiego interweniował król Kazimierz Jagiellończyk i królowa Zofia. Król wystosował w tej sprawie kilka pism, m. in. do papieża Mikołaja V (przed 24 III 1455) i Kaliksta III (po 20 IV 1455) z prośbą, aby ukarano uzurpatora, a R-a pozostawiono w spokojnym posiadaniu beneficjum.
W tym okresie R. rzadko brał udział w kapitułach, dopiero od r. 1456 częściej uczestniczył w posiedzeniach. Był np. na kapitule 30 IX 1456, kiedy powzięto decyzję o zastawieniu wazy (relikwiarza, bez relikwi) u mieszczan krakowskich za sumę odpowiadającą kwocie kontrybucji składanej przez kler posiadający beneficja w diec. krakowskiej, do czasu zebrania tej sumy i wykupienia wazy. Dn. 21 X 1457 jest wymieniony jako świadek w dokumencie Tomasza Strzępińskiego, bpa krakowskiego, aprobującym sprzedaż kamienicy przez mansjonarzy kaplicy Św. Piotra. Dn. 22 VI 1458 uczestniczył w posiedzeniu kapituły, na której powzięto uchwałę o subsydium na wojnę pruską i kontrybucję 3 gr od 1 grzywny od beneficjów diecezji krakowskiej zobowiązano się wypłacić na święto św. Jadwigi t.r. Dn. 17 X t.r. R. wymieniony jest wfśród kanoników proszących królową Zofię o czynsze i 1 000 grzywien obiecanych kaplicy Św. Trójcy w katedrze krakowskiej. Dn. 14 XI 1460 uczestniczył w posiedzeniu, na którym kapituła pod presją podkanclerzego Lutka z Brzezia wypożyczyła dwa srebrne naczynia na zjazd w Bytomiu z królem czeskim; R. ręczył, że naczynia zostaną zwrócone po uroczystościach.
W l. 1461–2 R. brał udział we wszystkich ważniejszych posiedzeniach i decyzjach kapituły krakowskiej, podczas zatargu z królem o obsadę biskupstwa krakowskiego po śmierci T. Strzępińskiego (1460). Kapituła nie przyjmowała narzuconego na biskupa krakowskiego nominata papieskiego Jakuba z Sienna (3 I 1461 nie dopuszczono do objęcia przez niego dochodów biskupstwa), jak i protestowała przeciw wysuwanemu przez króla Janowi Gruszczyńskiemu. W sierpniu 1462 R. brał udział w synodzie krakowskim, jest wymieniony na drugim miejscu wśród kanoników przewodniczących i kierujących obradami. Uchwalono na nim subsydium dla ziemi dobrzyńskiej w wysokości 6 gr od 1 grzywny z beneficjów diecezji krakowskiej. Po raz ostatni w gronie kapituły krakowskiej R. wymieniony został 8 X 1462.
R. razem z rodzeństwem był pełnomocnikiem i egzekutorem testamentu z 15 IX 1449 brata matki, księdza Teodora Weynricha z Krakowa; otrzymał wtedy pewną sumę do podziału z bratem i siostrą. Postanowienia tego testamentu realizowane były jeszcze 18 II 1462. Razem z Pawłem z Zatora R. był egzekutorem testamentu doktora Michała z Szydłowa, kanonika krakowskiego i uczestniczył w rozprawie w konsystorzu krakowskim 26 IV i 12 V 1455. Być może w związku z realizacją testamentów, R. popadł w spór z klasztorem Św. Katarzyny i został oskarżony, razem z bratem Hieronimem i siostrą Barbarą, o niesprawiedliwe zabranie sum pieniężnych, lokowanych na dobrach, i innych rzeczy danych przeorowi i braciom na naprawę i wyposażenie kościoła, klasztoru oraz jałmużnę. Dn. 26 X 1455 Kalikst III zlecił Janowi Rejowi prepozytowi kościoła Św. Michała oraz archidiakonowi krakowskiemu Janowi Pniowskiemu rozpatrzenie i rozstrzygnięcie tej skargi. Z posiadanych prebend, bez kanonii wrocławskiej, R. miał dochód około 258 grzywien. R. zmarł po 8 X a przed 12 XI 1462 kiedy to administrator diecezji Jan Pniowski zatwierdził testament R-a spisany przez Bernarda z Mianowa. Od końca r. 1462 do r. 1465 nie ma wzmianki o scholastyku, dopiero w r. 1465 scholasterię objął Zbigniew Oleśnicki (młodszy).
Łętowski, Katalog bpów krak., III 440; – Dobrowolski T., Życie, twórczość i znaczenie społeczne artystów polskich i w Polsce pracujących w okresie późnego gotyku (1440–1520), Wr. 1965 s. 121; Dola K., Wrocławska kapituła katedralna w XV wieku, L. 1983; Fijałek J., Mistrz Jakób z Paradyża, Kr. 1900 I 276; Fijałkowski J., Nowosądecka kolegiata, Cz. I, L. 1962 s. 56; Praktyka w sprawach małżeńskich w sądach duchownych diecezji krakowskiej w wieku XV, Zebrał i wyd. B. Ulanowski, Kr. 1889 s. 119 (Script. Rer. Pol., XIII); Przybyszewski B., Kapituła krakowska za kanonikatu Jana Długosza (1436–1480), w: Dlugossiana, Zesz. Nauk. UJ, Prace hist., Z. 65, Kr. 1980 s. 35–7; – Acta capitulorum Crac.; Album stud. Univ. Crac., I 39; Cod. epist. saec. XV, III; Cod. Sil., XV 143; Cod. Univ. Crac., II; Cracovia artificum 1300–1500, nr 366; Długosz, Liber benef., I, II; Kod. m. Kr., Cz. 2–4; Kod. mogilski, s. 57; Kod. Mpol., IV; Przybyszewski, Wypisy źródł. do dziej. Wawelu, XI (1440–1500); Starod. Prawa Pol. Pomn., II nr 3993, 3995, 4003; Zbiór dok. katedry i diec. krak., Cz. 2 (1416–1450) nr 269, 526; Zbiór dokumentów znajdujących się w Bibliotece hr. Przezdzieckich w Warszawie, Wyd. A. Chmiel, Kr. 1890 nr 16; –Arch. Kapit. Katedr. w Kr.: Acta capit. T. Ia k. 30, 45v., 47v., 48, 48v., 49, 49v., 50, 51, 58, 61, 65, 66, 68, 90–93; Arch. Metropol. w Kr.: Offic. Crac. T. 9 k. 819, 821, 919, 977, 1018, 1032, T. 10 s. 85–86, 89, 174, 247, 297, 345, 401, 443, 549; B. Jag.: rkp. 356 k. 1; B. PAN w Kr.: rkp. 8476 (Teki Rzymskie), k. 12, 45, 135, 261; IH PAN w Kr., Pracownia Słown. Hist. Geogr.: Materiały do t. 5 Kodeksu dyplomatycznego Małopolski, teki: AB/2 s. 1 nr 84, nr 85, nr 89, X nr 22.
Maria Michalewiczowa